Terug naar Westerbork

Al een half uur lang probeer ik mijn gevoel op “papier” te krijgen. Het lukt niet. Het huilen staat mij nader dan het lachen. Dinsdagavond ben ik thuis gekomen van de meest indrukwekkende reis die ik tot nu toe heb gemaakt: Terug naar Westerbork. In deze blog ga ik een poging doen om mijn gevoel voor deze reis weer te geven. Lees je mee?

Een tijd geleden kwam ik in contact met de organisatie van Terug naar Westerbork. Vanuit Social Media Junkie mocht ik mee. Tijdens de reis hield ik de social media kanalen bij en ik deelde erover in mijn Fietsvrouwen community. Van te voren had ik geen enkel besef wat deze reis met mij zou doen. Op Instagram kreeg ik al een berichtje “voor mij was er een leven voor mijn bezoek aan het voormalige kamp Auschwitz en een leven erna”. Ik begreep hem niet. Maar nu wel. Het is raar. Ik heb dit nog nooit meegemaakt.

Terug naar Westerbork

Zo’n twee weken geleden zijn wij met een groep van 55 studenten met de bus van Assen naar Auschwitz afgereisd. Wij hebben de afgelopen twee weken afwisselend in hotels en jeugdherbergen geslapen. Er stond zo’n 850 kilometer op het programma en vele bezoeken aan voormalige kampen. Het was intens, indrukwekkend, bizar, bijzonder, mooi, leerzaam en verdrietig tegelijk. Waar we van te voren 55 onbekenden waren die een reis gingen maken om de gebeurtenissen van vroeger onder jongeren door te vertellen, ben ik terug gekomen met hele rijke vriendschappen, besef momenten en voel ik mij completer dan voor mijn vertrek. Wat je samen mee maakt is zoiets bijzonders, dat kan ik alleen met hun delen. Ik ben zo blij dat ik ben meegegaan.

In twee weken tijd hebben wij bezoeken gebracht aan Auschwitz 1, Auschwitz Monowitz, Birkenau, Bergen Belsen, Potsdam, Bremen, Esterwegen, Wolfsburg, Dresden, Annaburg.. Wij kregen de kans om in gesprek te gaan met verschillende ministers, hebben rondleidingen gehad, workshops (onder andere over Sobibor) en fietste ondertussen ook zo’n 100 kilometer per etappe.

De fietsgroepen waren verdeeld over +/- 15 studenten. Duits, Nederlands, ervaren en onervaren. Alles was gemixt. In het begin was ik daar bloednerveus over, zou dat wel goed gaan? Maar het ging eigenlijk heel goed. Onderweg leer je van elkaar. Praat je over wat er in de ochtend of de dag ervoor is gebeurd en fiets je letterlijk de moeilijke punten weg. De gesprekken die onderling gevoerd werden zijn super waardevol.

De eerste paar dagen leer je de groep langzaam steeds beter kennen. Langzaam ontstaat er een band. In de ochtend loop je samen langs de barakken, je ziet de haren liggen en je loopt in Birkenau over het spoor. Het is intens en 1 blik naar de anderen is voldoende. Het is moeilijk te bevatten wat hier is gebeurd. Vroeger had ik niet zoveel met geschiedenis, kon me er weinig bij voorstellen, maar deze reis heeft mijn ogen compleet geopend. Wat een bizarre tijd is het hier geweest, hier waar wij nu zijn geweest en na de rondleidingen gewoon op ons fiets stapten naar de volgende bestemming.

Spelende kinderen in Birkenau

Onze dagen waren verdeeld met educatie en fietsen. Sommige dagen was dit gecombineerd en had je bijvoorbeeld in de ochtend een 100 kilometer tocht om daarna direct een rondleiding te krijgen, of om in gesprek te gaan met een minister. Andere dagen werd er alleen gefietst, of waren we van s’ ochtends vroeg tot in de avond bezig met rondleidingen, gesprekken en workshops. Het was intens, volle dagen waarbij de wekker dagelijks rond 6 uur ging en ik niet vaak sliep voor 00.00. Zo ook toen wij naar Birkenau gingen. Eerst een rondleiding, daarna fietsen. De groep wordt verdeeld in kleine groepen en zo lopen wij de rondleiding. Op een gegeven moment komen wij bij de voormalige gaskamers. Terwijl wij daar inlopen, komt er een jong gezin binnen. De kinderen spelen hier, in de voormalige gaskamer. Het contrast kan niet groter en dit beeld krijg ik niet meer van mijn netvlies af. Iedereen is aangeslagen van wat hier verteld wordt. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Na de rondleiding stappen wij de fiets op en gaat het gesprek over wat er gezien is. Iedereen pakt iets anders eruit en juist daardoor maak je het helemaal mee.

De dynamiek onderling

Waar de groep in het begin nog vooral vreemde voor elkaar waren merk je dat er na elk verstreken uur een andere, hechtere band ontstaat. Je maakt samen als groep veel mee. Uren fietsen in de regen – wat voor sommige nog compleet nieuw is -, de gesprekken en rondleidingen op deze heftige plekken en de gezelligheid waar ook veel tijd voor is. De eerste dagen is het langzaam aftasten, maar dat duurt niet lang. Vanaf dag 4 lijkt de tijd te vliegen en met twee keer knipperen is het elke keer alweer laat in de avond. De dynamiek in de groep is bijzonder mooi. Jong, oud, veteraan, student, mbo, hbo, universiteit. Iedereen is er en iedereen gaat met elkaar om. Natuurlijk ontstaan er groepjes, dat hou je en is helemaal niet erg. Ik probeer de woorden te zoeken voor het gevoel wat deze groep mij heeft gegeven. Het is nauwelijks niet in woorden uit te drukken. De dynamiek was zoiets speciaals, dit heb ik nog nooit meegemaakt. Doordat je zo’n lange tijd met de groep op pad bent, heb je allemaal wel eens een off momentje. Of dit nou is van de kater door het bier de avond ervoor, of omdat je verslagen bent door wat je net hebt gezien. Iedereen is er voor elkaar en dat geeft zo’n fijn en compleet gevoel. Inmiddels zijn de plannen al gemaakt om maandelijks met “de harde kern” af te spreken. Ik hoop met heel mijn hart dat deze groep, de groep waar ik het meest mee om ging, bij elkaar blijft. Want deze mensen zijn in zo’n korte tijd goud voor mij geworden. Wat een mooie mensen.

Het was intens, indrukwekkend, bizar, bijzonder, mooi, leerzaam en verdrietig tegelijk.

Het fietsen in Polen en Duitsland

Naast het grote educatieve programma kwamen wij letterlijk in beweging door 850 kilometer naar huis te fietsen. Zie hier ons complete programma. Uiteindelijk zijn er verschillende etappes ingekort en werd dit geen 850 kilometer, maar het was fantastisch. In Polen moet je goede buitenbandjes hebben, want daar is het asfalt vrij schaars ;). Wat een bagger wegen, maar ook dat geeft een mooie dementie aan de tocht. Als er lek is help je elkaar en daarna gaat de groep weer verder. Doordat er verschillende niveaus in de groepen zaten werd er niet super hard gereden, maar achteraf is dat ook niet het ergste. Het was fijn fietsen en de kilometers vlogen voorbij. Elke dag voelde aan alsof er maar 30 kilometer gefietst was, geen enkele keer heb ik last gehad van zware benen. Dat was een mooie bevestiging op de afgelopen maanden. Toch heb ik helaas niet alles uit kunnen fietsen. Ik kreeg na etappe 5 een ontsteking door mijn zadel.. Nou als er iets is wat je niet wilt, dan is dat het ;). Etappe 6  heb ik nog gefietst, maar daarna deed het zoveel pijn dat het helaas echt niet meer ging. Gelukkig waren er artsen mee en ben ik direct aan de antibiotica gegaan. Hierdoor gaat het nu echt al een heel stuk beter en kan ik volgende week weer de fiets op!

De teleurstelling is nog steeds gigantisch groot, dat ik door zoiets “stoms” de tocht niet uit heb kunnen fietsen. Het kon alleen echt niet anders dus daarbij probeer ik het te accepteren. De dynamiek in de groep maakte alles goed en heeft er voor gezorgd dat ik mij alsnog helemaal betrokken voelde.

Er komt ook een vaste route die jullie zelf kunnen fietsen en echt de moeite waard is.

Educatie & sport

Wederom is mij door deze reis duidelijk geworden dat sport niet alleen een heel mooi einddoel is, maar ook een fantastisch middel. Met sport krijg je mensen letterlijk en figuurlijk in beweging. Door na een heftige rondleiding samen te gaan fietsen, kwamen wij letterlijk uit ons hoofd en konden wij samen de heftige gesprekken beter verwerken. Dit is ook precies hoe ik sport in heb gezet bij mezelf tijdens mijn burn-out een paar jaar terug. Door te fietsen kwam ik uit mijn hoofd en steeds een stuk dichterbij mijn herstel. Elke pedaalslag weer. In de toekomst lijkt het mij heel interessant om meerdere educatieve fietsreizen bij te wonen, of zelf te organiseren. Maar eerst is het tijd voor mijn eerste eigen fietsreis. Zaterdag vertrek ik naar Sportchalet Viehhofen, om daar met 9 Fietsvrouwen te fietsen. Ik heb er zin in, ben zenuwachtig, maar het komt goed.

Mocht je van dag tot dag een verslag willen lezen, lees dan vooral de blogs van Tren.